ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙA

Ελένη Δ. Γούλα-Γκουλέτσου   
Χειρουργός οθφαλμίατρος

Η οφθαλμολογική εξέταση στα παιδιά είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί 5-10% των παιδιών της προσχολικής ηλικίας και 25% των παιδιών της σχολικής   ηλικίας έχουν προβλήματα όρασης. Η πρώιμη διάγνωση είναι καθοριστική γιατί πολλές παθήσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν ικανοποιητικά κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής.

   Η πρώτη τυπική οφθαλμολογική εξέταση καλό είναι να γίνει στην ηλικία των έξι μηνών. Στις περιπτώσεις που οι γονείς ή ο παιδίατρος αντιληφθούν ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα (λευκοκορία, δάκρυσμα του ενός ή και των δυο ματιών, στραβισμός, νυσταγμός κ.α.) η εξέταση θα πρέπει να γίνεται άμε-σα ακόμη και τις πρώτες ημέρες της ζωής του παιδιού. Βέβαια στην ηλικία αυτή επειδή δεν υπάρχει συνεργασία του μικρού ασθενούς μόνο έμμεσα μπορούμε να διαπιστώσουμε αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα όρασης.

   Στην ηλικία των τριών χρόνων γίνεται πιο ολοκληρωμένη εξέταση, ενώ στην ηλικία των πέντε ή έξι χρόνων, πριν δηλαδή την πρώτη δημοτικού, επιβάλλεται ο πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος. Για τα παιδιά της σχολικής ηλικίας τα οποία δεν παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα, κάθε ένα με δύο χρόνια γίνεται ένας τυπικός έλεγχος, ενώ όσα φορούν ή χρειάζονται γυαλιά θα πρέπει να εξετάζονται τουλάχιστο μια φορά το χρόνο ή και πιο συχνά ανάλογα με τις οδηγίες του οφθαλμίατρου. Επίσης   είναι απαραίτητος ο συχνότερος έλεγχος όταν υπάρχει ιστορικό προωρότητας, διαταραχές   ψυχοκινητικής ανάπτυξης, στραβισμός, οικογενειακό ιστορικό ορισμένων σοβαρών οφθαλμολογικών παθήσεων, ιστορικό τραύματος ή κάποιο συστηματικό νόσημα το οποίο μπορεί να επηρεάζει και το οπτικό σύστημα.  

Τα παιδιά, μέχρι την ηλικία των δώδεκα–δεκατριών χρονών σπάνια διαμαρτύρονται όταν δεν βλέπουν καλά από το ένα ή ακόμα και από τα δύο μάτια για αυτό είναι πολύ σημαντικός   ο προληπτικός έλεγχος.

Ορισμένα «σημάδια» ότι ίσως υπάρχει κάποιο πρόβλημα στα παιδιά της σχολικής ηλικίας είναι τα εξής:

-Πηγαίνει πολύ κοντά στην τηλεόραση ή κρατάει πολύ κοντά το βιβλίο για να διαβάσει

-«Χάνει» τη συγκέντρωσή του στο διάβασμα

-Χρησιμοποιεί το δάχτυλο για να μη χάσει τη σειρά

-Στραβίζει

-Γέρνει το κεφάλι για να δει καλύτερα

-Τρίβει συχνά τα μάτια του

-Έχει ευαισθησία στο φως

-Δακρύζει υπερβολικά

-Κλείνει το ένα μάτι για να διαβάσει, να δει τηλεόραση ή για να δει καλύτερα

-Αποφεύγει δραστηριότητες οι οποίες απαιτούν καλή κοντινή ή μακρινή όραση όπως διάβασμα ή συμμετοχή σε αθλήματα

-Παραπονιέται για συχνούς πονοκεφάλους ή κουρασμένα μάτια

-Αποφεύγει να χρησιμοποιήσει τον υπολογιστή γιατί πονάνε τα μάτια του

-Παίρνει χαμηλότερους   βαθμούς απ΄ ότι συνήθως.

   Τα συχνότερα προβλήματα των παιδιών είναι οι διαθλαστικές ανωμαλίες δηλαδή η υπερμετρωπία, η μυωπία και ο αστιγματισμός. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και το βαθμό της ανωμαλίας αποφασίζουμε αν το παιδί θα πρέπει να φορέσει γυαλιά όχι μόνο για να του δώσουμε τη δυνατότητα να έχει την καλύτερη δυνατή οπτική οξύτητα αλλά και να μην κουράζεται κατά τη διάρκεια των σχολικών δραστηριοτήτων δηλαδή να μην εμφανίζει συμπτώματα κοπιωπίας. Στην κοπιωπία ακόμα και όταν έχουμε καλή όραση εμφανίζεται πόνος και ερυθρότητα των ματιών, πονοκέφαλος, τάση προς έμετο, ζάλη κ.α. ιδιαίτερα κατά την κοντινή εργασία. Ακόμη και μι­κρού βαθμού διαθλαστική ανωμαλία ή μη εμφανής στραβισμός και άλλες σπανιότερες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν κοπιωπία με αποτέλεσμα το παιδί να μη θέλει να διαβάσει γιατί κουράζεται ή να είναι αδιάφορο στο σχολείο. Έτσι τα παιδιά τα οποία έχουν μαθησιακά προβλήματα είναι απαραίτητο να εξετάζονται και από οφθαλμίατρο.

Επίσης είναι σημαντικό να αποκλείσουμε την ύπαρξη της αμβλυωπίας δηλαδή του «τεμπέλικου ματιού».

Το «τεμπέλικο μάτι» συνήθως υπάρχει όταν το ένα μάτι βλέπει πολύ καλά ενώ το άλλο δεν βλέπει καλά. Τα παιδιά ή οι γονείς δεν μπορούν να το καταλάβουν με αποτέλεσμα πολλές φορές να χάνεται πολύτιμος χρόνος για την αποκατάσταση της όρασης του πάσχοντος ματιού. Πρέπει να τονιστεί ότι η αμβλυωπία είναι αναστρέψιμη κατάσταση εφόσον γίνει η κατάλληλη θεραπεία μέχρι την ηλικία των εφτά με οχτώ χρονών μέχρι δηλαδή την ολοκλήρωση της ωρίμανσης του οπτικού συστήματος.

Έτσι η πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση των διαταραχών της όρασης είναι αναγκαία γιατί δίνουμε στα παιδιά τη δυνατότητα για την καλύτερη ανάπτυξή

τους σε πολλούς τομείς της ζωής τους.